200 TL ile Dolu Sepetten Boş Sepete: 2009’dan 2025’e Paramız Nereye Gidiyor?

Bir alışveriş sepeti düşünelim. 2009 yılında markete gidip 200 TL’lik bir alışveriş yaptığınızda, sepetiniz temel gıda maddeleriyle dolup taşıyordu. Bugün, 2025 yılında, aynı parayla markete gittiğinizde, o sepetin neredeyse boş kaldığını görmek mümkün. 200 TL, 2009 yılında 113 dolar ederken, bugün yalnızca 5,5 dolar ediyor. Yani, aradan geçen 16 yılda alım gücümüz büyük bir hızla eridi. Peki, bu sürecin sonunda bizleri ne bekliyor?

2009’da ve 2025’te Alışveriş Sepeti

2009 yılında 200 TL ile bir ailenin temel mutfak ihtiyaçlarını karşılaması mümkündü. Et, süt, bakliyat, sebze ve meyve gibi ürünlerden oluşan dolu bir alışveriş sepetiyle eve dönmek olağandı. Ancak 2025 yılında aynı miktarla yalnızca birkaç temel ürünü almak mümkün.

Örneğin, 2009’da 1 kg dana eti yaklaşık 20 TL iken, 2025’te bu rakam 600 TL’yi aşmış durumda. 1 kg peynir 10 TL’den satılırken, bugün 300 TL seviyelerine ulaşmış durumda. Bu tablo, yalnızca enflasyonun değil, alım gücündeki düşüşün de açık bir göstergesi.

Sepetteki Banknotlar Büyüyor, Ama Alışveriş Küçülüyor

Market alışverişinizi yaparken kasada en çok hangi banknotları kullanıyorsunuz? 2009’da 50 TL ve 100 TL ile rahatça ödeme yaparken, 2025’te en sık kullanılan banknot 200 TL ve yakında piyasaya sürülmesi beklenen 500 TL. Ekonomik verilere göre, piyasada dolaşan paranın yarısından fazlası artık 200 TL’lik banknotlardan oluşuyor. Daha küçük banknotlar ise neredeyse hayatımızdan çıkmış durumda.

Uluslararası ekonomi standartlarına göre, en büyük banknotun dolaşımdaki payı yüzde 50’yi geçtiğinde, yeni ve daha büyük banknotların basılması gerekiyor. Türkiye’de de 500 TL ve 1000 TL’lik banknotların piyasaya sürülmesi artık kaçınılmaz gibi görünüyor. Ancak, bu gerçekten bir çözüm mü?

Ramazan Ayında Mutfak Harcaması Katlanıyor

Ramazan ayı, sofraların daha özenle hazırlandığı, mutfak harcamalarının arttığı bir dönemdir. Ancak artan enflasyon ve TL’nin değer kaybı, Ramazan sofralarının maliyetini de katladı. 2009’da Ramazan alışverişini rahatça yapan aileler, 2025’te iftar ve sahur sofralarını kurarken zorlanıyor. Birçok hane, et ve protein kaynaklarını daha az tüketmek zorunda kalıyor.

Ramazan kumanyalarının fiyatları da geçen yıllara oranla büyük artış gösterdi. Eskiden bütçe dostu olarak görülen yardım kolileri bile bugün cep yakıyor. Bu durum, yalnızca bireysel mutfak harcamalarını değil, yardım faaliyetlerini de olumsuz etkiliyor.

Yeni Banknotlar mı, Güçlü Ekonomi mi?

500 TL veya 1000 TL’lik banknotlar basmak yalnızca geçici bir çözüm olabilir. Asıl sorun, TL’nin alım gücünün sürekli erimesi ve enflasyonun önlenememesidir. Eğer fiyatlar bu hızla artmaya devam ederse, bugün basılacak yeni banknotlar da kısa sürede değerini yitirecektir. O halde çözüm, paraya yeni sıfırlar eklemek değil, ekonomiyi sağlam temeller üzerine oturtarak vatandaşın cebindeki paranın gerçek değerini koruyabilmektir.

Önümüzdeki dönemde ekonomi yönetiminin bu tabloya nasıl bir yanıt vereceğini göreceğiz. Ancak ortada net bir gerçek var: 2009’da 200 TL ile dolan alışveriş sepeti, 2025’te neredeyse boş kaldı. Ramazan sofralarının bile eski bolluğunu kaybettiği bu dönemde, yeni banknotlar mı yoksa daha güçlü bir ekonomi mi? İşte asıl sorulması gereken soru budur.